Bier uit
Mechelen
In Zuid-Limburg, midden in het prachtige Geuldal ligt Mechelen (Mechele) en telt ongeveer 1800 inwoners.
Mechelen
Woonplaats
Gulpen-Wittem
Gemeente
Limburg
Provincie
1800
Inwoners
Een van die Heren van Wittem was Ferdinand von Plettenberg. Hij is geboren op 25 juli 1690 in Nordkirchen, Nordrhein-Westfalen.
In de periode tussen 1724 en 1737 werd in opdracht van Ferdinand von Plettenberg een panhuis of brouwerij te Mechelen gebouwd. Het Panhuis, of Banhuis, is een markant gebouw gelegen pal tegenover de kerk in Mechelen.
Vroeger
Omringd door bossen en talloze weilanden waar koeien grazen, is het heerlijk vertoeven. De naam Mechelen zou afkomstig zijn van het Germaanse *Magalunas wat betekent ”bij de grote, machtige plaats”. In het verleden hoorde Mechelen tot een Rijksgraafschap welke werd bestuurd door de Heren van Wittem (1206-1794).
De Heren van Wittem, die vanuit Wittem o.a. Mechelen regeerden, bezaten de ”banaliteit” van het bier in hun rechtsgebied. Dit bierpanhuisrecht hield in dat er in de Heerlijkheid Wittem slechts een brouwerij, panhuis, kon zijn waarvan de brouwer aangesteld werd door de schepenen. Alleen hij mocht bier verkopen aan de inwoners en niemand anders. Deze rechten werden streng bewaakt om de import van bier uit nabijgelegen dorpen, maar vooral uit de talrijke brouwerijen van Maastricht te weren.
In het Panhuis, van waaruit herbergen van Wittem, Mechelen en Epen bevoorraad werden, is eeuwenlang de officiële bierpan of brouwketel gevestigd geweest. In de midden gevel is het wapen van Graaf Von Plettenberg geplaatst. In 1794 kwam Wittem onder Frans bestuur en een paar jaar later hoorde het officieel bij het Franse Keizerrijk van Napoleon. Tijdens de Franse revolutie werd er bier gebrouwen in wat nu Hotel de Oude brouwerij is. Dit markant pand ligt tevens op de Hoofdstraat in Mechelen.
Ferdinand von Plettenberg overleed in 1737 op 46-jarige leeftijd.
Hoewel nu woningen zijn gevestigd in het panhuis, herleeft de historie doordat twee brouwers uit Mechelen weer bier gaan maken voor hun dorp.
Het brouwproces
Brouwproces
Hoe ziet het brouwproces nu eigenlijk uit? Of je nu thuis brouwt met een pan op het vuur of een grote brouwerij, het brouwproces is steeds hetzelfde. Thuis experimenteren wij met een 30 liter brouwketel en ontwerpen wij onze eigen recepten. Klein- of grootschalig brouwen, het principe blijft hetzelfde.
Granen
Granen zoals gerst, tarwe, rogge en bijvoorbeeld spelt worden geoogst. Deze worden vervolgens naar een mouterij gebracht.
Mouterij
Om granen geschikt te maken voor bierbrouwen, dienen deze eerst gemout te worden. Bij een mouterij worden de granen nat gemaakt. Als het kiemproces begint, worden de granen gedroogd en wordt het kiemen gestopt. Hoe hoger de temepratuur, hoe donkerder de mout. Door het mouten ontstaan suikers die men later weer nodig heeft om te brouwen.
Brouwerij
Hierna zijn de mouten geschikt om bier te maken. Elke mout heeft zijn eigen karaktierstieke smaak- en kleureigenschappen.
Schroten
De suikers die in de mout zitten moeten we hebben om bier te kunnen maken. De mout wordt eerst geschroot. Dat wil zeggen dat de mout gekneusd of gebroken wordt zodat de suikers eruit kunnen tijden het maischproces.
Maischen
Een van de hoofdbestanddelen van bier is water! Bij de geschrote mout wordt warm water gedaan. Dit heet maischen. Het water zorgt ervoor dat de aanwezige suikers in de mout oplossen. De brei van mout en water heet beslag.
Filteren
Hierna wordt het beslag gefilterd. Een vloeistof welke later bier wordt, blijft over. Dit heet de wort. De mout die achter blijft heet de bostel. Hiervan kan men bijvoorbeeld nog lekker brood van bakken. Ook wordt het veel gebruikt als veevoer.
De Kook
Na de maisch volgt de kook. Koken zorgt voor ontsmetting en het verwijderen van stofjes die men liever niet in het bier heeft. Tijdens de kook wordt er ook vaak hop bijgedaan. Hop zorgt voor smaak en bitterheid aan je bier. Er zijn talloze verschillende hopsoorten met ieder een eigen aroma. Sommige hopsoorten zijn met name geschikt voor bitterheid toe te voegen aan je bier en sommige met name geschikt voor hun aroma afgiften. Tijdens de kook kunnen ook specerijen of kruiden worden toegevoegd aan het bier. Veel gebruikten toevoegingen zijn koriander, sinaasappelschil, kruidnagel, steranijs maar ook bijvoorbeeld vlierbloesem. Vlierbloesem zit onder andere in ons Mechels Blond.
Koelen
Na de kook is het van belang zo snel mogelijk te koelen. De wort is nu het meest besmettelijk voor infecties. De wort dient een temperatuur van om en de nabij 20 graden te hebben bereikt eer men gist kan toevoegen. Hogere temperaturen en de gist overleeft het niet.
Vergisten
De wort wordt in een vergistingsvat gedaan en gist erbij! Er zijn wederom talloze soorten gist. Er bestaan gedroogde gisten zoals korrelgist maar ook vloeibare gisten. Iedere gist heeft wederom zijn eigen karakteristieke eigenschappen. Tijdens de gisting zet de gist de aanwezige suikers om in alcohol en koolzuurgas. Daarnaast zorgt gist voor een bepaalde smaak. Bieren van de 2 Brouwheeren zijn bovengistende bieren. Deze bieren worden op temperaturen rondom de 20 graden vergist. Pilsener is bijvoorbeeld een ondergistend bier wat wordt vergist bij lage temperatuur, tussen de 4 en 15 graden. De vergisting bestaat uit de hoofdvergisting en de navergisting. Door middel van een waterslot, kan de koolzuur die wordt geproduceerd tijdens het vergisten, ontsnappen. De suiker wordt langzaam omgezet in alcohol. De hoofdvergisting duurt gemiddeld 3 a 4 dagen. De navergisting kan langere tijd duren.
Lageren
Men kan kiezen om na het vergisten het bier te lageren. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan om bier helderder te krijgen en het te ontdoen van vieze bijsmaakjes. Lagering kan ook op fles plaats vinden.
Bottelen
Wort wat vergist is noemen we bier! Eureka! Het bier wordt in een fles, blik of vat gedaan. Om koolzuur toe te voegen aan het bier kan men kiezen om het bier onder druk van koolzuur af te vullen of voor hergisting op fles. Dan wordt nog een beetje suiker in het flesje erbij gedaan waardoor de levendige gistcellen weer wat te eten hebben en dus weer aan het werk gaan. Doordat het flesje is gesloten, kan de koolzuur niet ontsnappen en zal het bier koolzuur gaan bevatten.
Hierna is het even wachten…. Iets wat minder leuk is. Sommige bieren zijn na 2 weken al prima drinkbaar op fles. Sommigen hebben twee maanden of langer nodig willen zij volledig tot hun recht komen.
En dan ben jij aan de beurt om te proeven!
